Nöbetçi Eczaneler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2013 ve 2021 yıllarında, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırmasının bir alt modülü iken 2024 yılında ilk kez bağımsız bir araştırma olarak uygulandı. Çalışmanın örnekleme yöntemi ve soru formu tasarımında değişikliğe gidildi.
Bu veride geçen "çocuk" ifadesi belirli bir yaş grubu belirtilmediği sürece 6-15 yaş grubundaki çocukları ifade etmektedir. Bilişim teknolojilerine ilişkin "düzenli kullanım" günde birkaç defa, günde bir defa veya hemen her gün ile haftada en az bir defa kullanım kategorilerine karşılık gelmektedir.
Çocuklarda internet kullanımı, 2021 yılında yüzde 82,7’den, 2024 yılında yüzde 91,3’e çıktı. İnternet kullanımı cinsiyete göre incelendiğinde; erkek çocukların yüzde 92,2'sinin kız çocukların ise yüzde 90,3'ünün internet kullandığı görüldü. Bu oranlar 2021 yılında sırasıyla yüzde 83,9 ve yüzde 81,5'ti.
İnternet kullanan çocukların yüzde 97,4'ü düzenli internet kullandığını beyan etti. Bu oran, 2021 yılında yüzde 98,6 idi. Düzenli İnternet kullanan çocukların yüzde 42,9'unun hafta içi, yüzde 53,6'sının ise hafta sonu günde yaklaşık iki saat ve daha fazla süre İnternette vakit geçirdiği gözlendi. Günde yaklaşık iki saat ve daha fazla süre İnternet kullanımı yaş gruplarına göre incelendiğinde; bu oran hafta içi 6-10 yaş grubu için yüzde 30,6, 11-15 yaş grubu için yüzde 54,4 oldu. Hafta sonu ise sırasıyla yüzde 43,2 ve yüzde 63,5 oldu.
Düzenli İnternet kullanan çocukların İnternet kullanım amaçları incelendiğinde; en fazla yürüttükleri faaliyetler sırasıyla yüzde 83,9 ile video izleme, yüzde 75,0 ile ödev, öğrenme veya çevrimiçi derslere katılma ve yüzde 72,7 ile oyun oynama veya oyun indirme oldu. Çocukların İnternette en az yürüttüğü faaliyet ise yüzde 13,2 ile e-posta gönderme veya alma oldu.
Sosyal medya kullanan çocukların oranı 2024 yılında yüzde 66,1 oldu. Erkek çocukların yüzde 68,1'inin, kız çocuklarının ise yüzde 64,0'ının sosyal medya kullandığı görüldü. Yaş gruplarına göre sosyal medya kullanımı izlendiğinde; bu oran 6-10 yaş grubunda yüzde 53,5, 11-15 yaş grubunda ise yüzde 79,0 oldu.
Sosyal medya kullanan çocukların yüzde 97,9'u düzenli olarak sosyal medyayı kullandı. Düzenli sosyal medya kullanan çocuklardan sosyal medya platformlarında yaklaşık iki saat ve daha fazla süre geçirenlerin oranı; hafta içi yüzde 37,1, hafta sonu yüzde 49,5 olarak gözlendi. Sosyal medyada yaklaşık iki saat ve daha fazla zaman geçiren 11-15 yaş grubundaki çocukların oranının 6-10 yaş grubundaki çocuklardan yaklaşık 20 puan daha fazla olduğu görüldü.
Çocukların en fazla kullandıkları sosyal medya platformu, yüzde 96,3 ile YouTube oldu. Bunu sırasıyla, yüzde 41,5 ile Instagram, yüzde 26,2 ile TikTok, yüzde 21,4 ile Snapchat, yüzde 13,6 ile Pinterest, yüzde 9,5 ile Facebook ve yüzde 4,9 ile X izledi. Yaş gruplarına göre sosyal medya platformlarının kullanımı incelendiğinde; YouTube her iki yaş grubunda da en fazla kullanılan uygulama oldu. İkinci sırayı 6-10 yaş grubunda yüzde 11,7 ile TikTok, 11-15 yaş grubunda ise yüzde 63,0 ile Instagram aldı.
Cep telefonu/akıllı telefon kullandığını belirten çocukların oranı, 2024 yılında yüzde 76,1 oldu. Cep telefonu/akıllı telefon kullanma oranı yaş gruplarına göre incelendiğinde ise bu oranın 6-10 yaş grubundaki çocuklarda yüzde 66,3, 11-15 yaş grubundaki çocuklarda ise yüzde 86,2 olduğu görüldü.
Düzenli cep telefonu/akıllı telefon kullandığını beyan eden çocukların oranı yüzde 98,2 oldu. Bu çocukların cep telefonu/akıllı telefonu kullanım amaçları incelendiğinde; en fazla yüzde 77,9 ile İnternette gezinme, yüzde 77,3 ile görüntülü veya görüntüsüz konuşma, yüzde 75,0 ile film, dizi, TV yayınları veya video izleme ve yüzde 73,6 ile sosyal medya kullanımı olduğu tespit edildi.
Düzenli cep telefonu/akıllı telefon kullanan çocuklardan yüzde 32,6'sı cep telefonu/akıllı telefonunu en az 30 dakikada bir kontrol ettiğini belirtti. Bu oran, erkek çocuklarında yüzde 33,9 iken kız çocuklarında yüzde 31,2 oldu. Düzenli cep telefonu/akıllı telefon kullanan ve her yarım saatte bir cep telefonu/akıllı telefonunu kontrol ettiğini belirten 6-10 yaş grubundaki çocuklarda yüzde 19,6, 11-15 yaş grubundaki çocuklarda ise yüzde 42,8 oldu.
Düzenli cep telefonu/akıllı telefon kullanıp en az 30 dakikada bir telefonunu kontrol eden, uyumadan önce en son ve uyandıktan sonra ilk yaptığı şey telefonunu kontrol etmek olan, televizyon izlerken ve başkalarıyla yemek yerken dahi telefon kullanan çocuklar yüzde 3,4 iken bunlardan en az birini yapan çocuklar yüzde 58,6 oldu. Bu davranışlardan en az birini gerçekleştiren çocuk 2021 yılında yüzde 52,4'tü.
Bilgisayar (masaüstü/dizüstü/tablet), cep telefonu/akıllı telefon, akıllı saat ve oyun konsolu teknoloji ürünlerinden en az birinin sadece kendi kullanımında olduğunu beyan eden çocukların oranı, 2024 yılında yüzde 63,8 oldu. Bu oranın erkek çocuklarında yüzde 66,9, kız çocuklarında yüzde 60,5 olduğu görüldü. Sadece kendi kullanımında bir bilişim teknoloji ürünü olan çocuklar yaş gruplarına göre incelendiğinde, en belirgin farkın cep telefonu/akıllı telefon kullanan çocuklarda olduğu görüldü.
Sadece kendi kullanımında cep telefonu/akıllı telefonu olan çocuklar 2024 yılında yüzde 43,9, bilgisayarı olan çocuklar yüzde 35,7, akıllı saati olan çocuklar ise yüzde 14,3 oldu. Bu oranlar 2021 yılında sırasıyla; yüzde 39,0, yüzde 46,3 ve yüzde 3,9'du.
Dijital oyun oynadığını belirten çocuklar 2024 yılında yüzde 74,0 oldu. Dijital oyun oynama oranı cinsiyete ve yaş grubuna göre incelendiğinde; erkek çocukların dijital oyun oynaması yüzde 82,8 iken kız çocuklarda yüzde 64,8 oldu. Bu, 6-10 yaş grubundaki erkek çocuklarda yüzde 80,6, kız çocuklarda yüzde 70,6, 11-15 yaş grubundaki erkek çocuklarda yüzde 85,0, kız çocuklarda yüzde 58,7 oldu.
Dijital oyun oynayan çocukların yüzde 90,8'i düzenli dijital oyun oynadığını beyan etti. Düzenli dijital oyun oynayan çocukların yüzde 25,6'sının hafta içi, yüzde 41,8'inin ise hafta sonu günde yaklaşık iki saat ve daha fazla süre dijital oyun oynadığı gözlendi. Günde yaklaşık iki saat ve daha fazla süre dijital oyun oynayan çocuklar yaş gruplarına göre incelendiğinde; bu oran hafta içi 6-10 yaş grubu için yüzde 21,8, 11-15 yaş grubu için yüzde 29,8 oldu. Hafta sonu ise sırasıyla yüzde 37,4 ve yüzde 46,6 oldu.
Düzenli dijital oyun oynayan çocuklara dijital oyun oynamalarıyla ilgili kişisel düşünceleri sorulduğunda; çocukların yüzde 46,3'ü ebeveynlerinin kendisi hakkında çok fazla oyun oynadığını düşündüklerini belirtti. Düzenli dijital oyun oynayan çocukların yüzde 40,1'i planladığı süreden daha fazla oyun oynadığını, yüzde 35,6'sı oyun oynamanın sorumluluklarını aksatmaya neden olduğunu, yüzde 29,9'u oyun oynamak için çok fazla zaman harcadığını ve yüzde 23,4'ü dijital oyun oynamadığı zaman kendisini huzursuz ve mutsuz hissettiğini ifade etti.
Çocuklara; bilgisayar, cep telefonu/akıllı telefon, İnternet ve sosyal medya kullanımı, dijital oyun oynama, TV izleme gibi faaliyetler için ekran başında geçirdikleri sürenin neden olduğu durumlar sorulduğunda çocukların yüzde 34,4'ü ekran başında daha fazla zaman geçirdiği için daha az kitap okuduğunu belirtti. Bunu yüzde 33,3 ile daha az ders çalışmak, yüzde 25,5 ile ailesiyle daha az vakit geçirmek, yüzde 18,6 ile arkadaşlarıyla yüz yüze daha az görüşüp daha az oyun oynamak ve yüzde 17,2 ile daha az uyumak takip etti.
Hibya Haber Ajansı